In deze leeswijzer leiden wij u stapsgewijs door de verschillende onderdelen van de programma-begroting. Allereerst gaan we in op de programma´s inclusief de financiële mutaties, waarna vervolgens wordt ingegaan op de paragrafen, met aansluitend de bijlagen.
Programma's
In de programma´s gaat de aandacht uit naar doelstellingen, beleidsindicatoren en daaraan gekoppelde concrete activiteiten en middelen. Gekozen is om de benaming van de vijf programma’s gelijk te houden aan de vijf pijlers. In onderstaande schema zijn de vijf pijlers visueel weergegeven. Aan de hand van deze vijf pijlers wordt gestalte gegeven aan de groei en verandering van Urk. De vijf pijlers staan in verbinding met elkaar. Opgaven kunnen effect hebben op meerdere pijlers.
Wettelijke ontwikkelingen
Hier worden de ontwikkelingen in de wet- en regelgeving weergegeven die de aandacht (moeten) hebben en die van invloed zijn op één of meerdere beleidsterreinen.
Maatschappelijke opgaven
Samen meer bereiken als één overheid. Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen. Alleen ga je sneller, maar samen bereik je meer. Dat is het uitgangspunt van het Interbestuurlijk Programma (IBP) dat deze kabinetsperiode is gestart. Een gezamenlijke bestuurlijke aanpak die past bij de aanpak van maatschappelijke opgaven van deze tijd. Hieronder zijn tien opgaven schematisch weergegeven.
Opgave | Toelichting | |
Fysiek | 1. Samen aan de slag voor het klimaat | door onder meer een CO2-reductie tot 49 % in 2030 en circa 50.000 nieuwbouwwoningen per jaar aardgasvrij op te leveren in 2021 en 30.000-50.000 bestaande woningen per jaar aardgasvrij te maken of ‘aardgasvrij-ready’. Bij de inrichting van het land moet rekening gehouden worden met klimaatverandering. |
2. Toekomstbestendig wonen | door onder meer sloop en transitie van woningvoorraad, bestrijding van leegstand en meer kansen op de woningmarkt voor kwetsbare groepen. | |
3. Regionale economie als versneller | door meer nadruk te leggen op de regionale omstandigheden voor het bereiken van ambities. | |
4. Naar een vitaal platteland | door onder meer te zorgen voor duurzame landbouw zonder ongewenste risico’s voor de leefbaarheid van boeren, burgers en milieu. | |
Sociaal | 5. Merkbaar beter in het sociaal domein | door onder meer extra in te zetten op de aanpak van eenzaamheid, kindermishandeling, huiselijk geweld en verwarde personen wordt voorkomen dat kwetsbare groepen binnen verschillende interventies van zorg en straf tussen wal en schip raken. Hiermee kunnen kwetsbare groepen naar vermogen meedoen in hun eigen vertrouwde omgeving en verminderen we (herhaald) slachtofferschap en daderschap. |
6. Nederland en Migrant goed voorbereid | door een flexibeler asielstelsel, snellere terugkeer van migranten zonder verblijfsrecht en verbetering van het taalniveau en de arbeidsparticipatie van nieuwkomers. | |
7. Problematische schulden voorkomen en oplossen | door onder meer beginnende schulden eerder te signalen en gemeenten meer mogelijkheden te geven om kosten van het beschermingsbewind te beheersen. | |
Overkoepeld | 8. Goed openbaar bestuur in een veranderende omgeving | door onder meer een integrale aanpak van multiproblematiek in ondermijningsgevoelige gebieden, het benutten van kansen door digitalisering en het openbaar maken van informatie, en de democratie weerbaarder te maken en decentrale volksvertegenwoordigers en bestuurders beter te ondersteunen. |
9. Passende financiële verhoudingen | door onder meer toezicht te vernieuwen, totale rijksuitgaven als basis te hanteren voor een goede normeringssystematiek, en knelpunten in de fiscale regelgeving te inventariseren. | |
10. Overkoepelende thema’s | die gaan onder meer over krimp- en grensregio’s, het aansluiten van de Nationale Omgevingsvisie op de bestaande Omgevingsvisies, en samenwerking op EU-dossiers. |
In het licht van trends en ontwikkelingen en het gegeven dat Urk een groeigebied is, zijn er acht belangrijke opgaven voor Urk geïdentificeerd.
- Goed schaken op twee borden: groei accommoderen én verbeteren
- De economie verder verstevigen en ruimte creëren voor (nieuw) ondernemerschap
- Verbeteren van de bereikbaarheid
- Het bestrijden van ondermijning
- Versnellingen en intensiveringen in de duurzaamheidstransitie
- Samenhang en samenwerking in de regio versterken
- Borging en implementatie wettelijke ontwikkelingen Sociaal Domein (bijv. nieuwe wet Inburgering, resultaatgerichte bekostiging, invoering woonplaatsbeginsel)
- Continuering en uitbouw van IJsland Preventie #Durf!
Wat willen we bereiken?
In de raadsperiode ligt de focus (nog meer) op de maatschappelijke effecten. Per pijler zijn de maatschappelijke effecten weergegeven. Naast het (nader) benoemen van effecten is het meetbaar maken een vereiste. Het sturen op maatschappelijk effecten en ze van de grond krijgen is niet eenvoudig. Het vraagt tijd, zorgvuldigheid en afstemming. Het is een continue proces en uitdaging om samenhang aan te brengen tussen de verschillende doelstellingen. Er is zo veel mogelijk geprobeerd doel en activiteit te matchen. Activiteiten dienen een bijdrage te leveren aan de gewenste maatschappelijke doelstellingen. Zo heeft de ontwikkeling van Zeeheldenwijk als uiteindelijk doel de inwoners een fijn woon- en leefgenot te bieden. En zo wordt voor het bevorderen van de economische bedrijvigheid en werkgelegenheid in een circulaire economie een buitendijkse haven met aangrenzend bedrijventerrein aangelegd.
Wat gaan we daarvoor doen?
Hier gaan we in op beleidsuitvoeringen (BU’s) die in 2022 de hoogste prioriteit krijgen. Zij zullen gedurende het boekjaar nauwlettend worden gevolgd. Veel van deze BU’s komen vanuit het coalitieakkoord 2018-2022. Niet alle beleidsuitvoeringen zijn in de planning weggezet. Bovendien zijn niet voor alle zaken financiële middelen voorhanden. Per BU wordt één van de zes fasen vermeld die in uitvoering wordt nagestreefd.
Beleidsindicatoren
Met de wijziging van het BBV van 5 maart 2017 zijn provincies en gemeenten voortaan gehouden om in de programma’s in de begroting en in de programmaverantwoording in het jaarverslag, de Maatschappelijk effecten die met de verschillende programma’s worden beoogd of gerealiseerd, toe te lichten aan de hand van beleidsindicatoren. Voor gemeenten is een lijst van indicatoren ontwikkeld en samengesteld. Daarbij golden een aantal belangrijke uitgangspunten:
- de indicatoren leveren een bijdrage aan de versterking van horizontaal toezicht;
- de raadsleden worden daarmee in staat gesteld om op Maatschappelijk effecten te kunnen sturen;
- de indicatoren zijn van toepassing op alle gemeenten;
- de indicatoren zijn gebaseerd op landelijke bronnen waardoor er geen extra informatie uitvraag hoeft te worden gedaan en zodat gemeenten automatisch deelnemen;
- er worden bestaande bronnen gebruikt;
- de indicatoren worden regelmatig door de bronnen gepubliceerd;
- voor de indicatoren met betrekking tot het ‘sociaal domein’ is aangesloten bij de reeds bestaande ‘Gemeentelijke monitor sociaal domein’.
Indien de voor een beleidsindicator relevante gegevens niet door de bronhouder kunnen worden verstrekt, neemt de gemeente bij de beleidsindicator op: gegevens nog niet beschikbaar (afgekort: n.n.b.).
Paragrafen
De paragrafen geven gebundeld informatie over bepaalde thema’s, die anders té gefragmenteerd aan de orde zouden komen. Deze informatie wordt voor zowel bestuurders als toezichthouders van belang geacht om de financiële positie van de gemeente te kunnen beoordelen. Een zevental paragrafen is verplicht voorgeschreven door het Besluit Begroting en Verantwoording, namelijk: weerstandsvermogen en risicobeheersing, onderhoud kapitaalgoederen, treasuryparagraaf, bedrijfsvoering, verbonden partijen, grondbeleid en lokale heffingen. De paragraaf Decentralisatie rijkstaken wordt aangehouden totdat het implementatieproces Sociaal domein naar tevredenheid is geoptimaliseerd.
In de paragraaf Interbestuurlijk Toezicht Flevoland is voor een vijftal toezichtdomeinen het verwachte toezichtregime over 2022 weergegeven met daarbij te ondernemen activiteiten genoemd. In deze begroting zijn 2 nieuwe paragrafen (I&A en Omgevingswet) toegevoegd. Het is van belang dat college en raad de planning en uitvoering van deze drie thema’s nauwlettend kunnen volgen en daar waar nodig bij te sturen.
Financiële begroting
Via de vaststelling van de begroting autoriseert uw raad het college tot het doen van uitgaven. Gezien het belang van een goed inzicht in de baten en lasten, de financiering, de reserves en voorzieningen en het investeringsplan is gemeend deze afzonderlijk te behandelen.
Er is gekozen om de kosten onder te brengen in het desbetreffende programma. Dit is ook het niveau waarop uw raad de baten en lasten accordeert. In het overzicht wordt het resultaat na bestemming weergegeven en de daarin begrepen reservemutaties afzonderlijk in beeld gebracht.
De begroting is opgesteld op basis van de kadernota 2022 en aanvaard beleid tot en met de 1e tussentijdse rapportage 2021, welke in de junivergadering is behandeld. De financiële toelichting is op hoofdlijnen en verklaart het verschil tussen het programmasaldo van de begroting 2022 en de begroting 2022 ná wijziging. De verschillen spitsen zich vooral toe in verschuiving van de urenramingen op basis van de afgesproken prioriteiten en het effect van incidentele mutaties uit begrotingswijzigingen 2022 op de jaarschijf 2022.
Bijlagen
Het is een voorschrift om een overzicht van het EMU-saldo op te nemen in de begroting. In bijlage 2 is in de investeringslijst per programma opgenomen. In deze lijst staan de investeringen die in 2022-2025 zijn gepland of uitgevoerd kunnen worden. Verder treft u in bijlage 3 de overzichten Investeringsfonds en ZZL-gelden. In bijlage 4 is de lijst met toezeggingen en moties bij de behandeling van de kadernota 2022 opgenomen. De strategische agenda met de gezamenlijke ambities van de colleges van de gemeenten Dronten, Urk en Noordoostpolder (DUN) is opgenomen in bijlage 5.